اثرات بازگشایی چین بر اقتصاد جهان

فردای اقتصاد: اکونومیست این هفته طرح روی جلد خود را به موضوع بازگشایی چین اختصاص داده و در یک گزارش اختصاصی باز شدن مرزهای این کشور به روی جهان با کنار گذاشتن آخرین بقایای سیاست «کووید صفر» را شامل عواقبی برای کل دنیا می‌داند. در این مطلب آمده است:

تقریبا سه سال و دقیقا ۱۰۱۶ روز می‌شود که مرزهای چین به روی جهان بسته شده است. اکثر دانشجویان خارجی با شروع همه‌گیری ویروس کرونا، این کشور را ترک کردند. گردشگران حالا مدت‌هاست که دیگر از این کشور بازدید نمی‌کنند. دانشمندان چینی حضور در کنفرانس‌های خارجی را متوقف کردند. مدیران خارجی از بازگشت به مشاغل خود در چین منع شدند. حالا که قرار است این کشور دو روز دیگر یعنی در ۸ ژانویه، با کنار گذاشتن آخرین بقایای سیاست «کووید صفر» مرزهای خود را باز کند، به نظر می‌رسد تجدید مراودات تجاری، فکری و فرهنگی عواقب زیادی به دنبال داشته باشدکه عمدتا خوش‌خیم هستند.

با این حال در ابتدا وحشت از این بازگشایی وجود خواهد داشت. در داخل چین، ویروس کرونا همچنان در حال گسترش است و ده‌ها میلیون نفر هر روز به آن مبتلا می‌شوند و بیمارستان‌ها مملو از بیمار شده‌اند. اگرچه سیاست «کووید صفر» در زمان معرفی، جان بسیاری را نجات داد (با بهای گزاف آزادی‌های فردی)، اما دولت نتوانست با انباشت دارو، واکسیناسیون بیشتر افراد مسن و اتخاذ پروتکل‌های قوی تصمیم‌گیری برای درمان بیماران، به درستی برای آرام کردن وضعیت آماده شود؛ جایی که مدل‌سازی اکونومیست نشان می‌دهد که اگر ویروس بدون کنترل شیوع پیدا کند، حدود ۱.۵ میلیون چینی در ماه‌های آینده جان خود را از دست خواهند داد.

بازگشایی چین بزرگترین رویداد اقتصادی ۲۰۲۳

خارجی‌ها نمی‌توانند کمک زیادی انجام دهند چرا که دولت چین از ترس ضعیف به نظر رسیدن، حتی پیشنهاد واکسن‌های رایگان و موثر اروپایی را رد می‌کند. اما بقیه جهان می‌توانند خود را برای اثرات اقتصادی چرخش بزرگ حزب کمونیست آماده کنند. چرخشی که آسان نخواهد بود. اقتصاد چین ممکن است در سه‌ماهه اول سال جدید میلادی کوچک‌تر شود، به خصوص اگر مقامات محلی روش خود را تغییر دهند و شهرها را مسدود کنند تا موارد ابتلا را کاهش دهند. در نهایت اما فعالیت‌های اقتصادی همراه با تقاضای چین برای کامودیتی‌ها، خدمات و کالاها به شدت بهبود خواهد یافت. این تاثیر در سواحل تایلند، در شرکت‌هایی مانند اپل و تسلا و بانک‌های مرکزی جهان احساس خواهد شد. از این رو به نظر بازگشایی چین بزرگترین رویداد اقتصادی سال ۲۰۲۳ خواهد بود.

با سپری شدن بدترین موج کووید، بسیاری از بیماران به سر کارهای خود بازخواهند گشت. خریداران و مسافران آزادانه‌تر هزینه خواهند کرد. برخی از اقتصاددانان نیز بر این باورند که تولید ناخالص داخلی در سه ماه اول ۲۰۲۴ می‌تواند یک‌دهم بیشتر از سه‌ماهه اول ۲۰۲۳ باشد. چنین بازیابی بزرگی در چنین اقتصاد عظیمی به این معناست که چین به تنهایی می‌تواند بخش عمده‌ای از رشد جهانی را در این دوره تامین کند.

حزب کمونیست روی این رشد حساب باز کرده است. این کشور امیدوار است که نه بر اساس فاجعه‌ای که نالایقی حزب را تشدید می‌کند، بلکه بر اساس بهبود اقتصادی که در پی خواهد داشت، قضاوت شود. در سخنرانی پایان سال شی جین پینگ، رئیس حزب کمونیست از کارکنان خط مقدم پاندمی برای پایبندی شجاعانه به وظایف و پست‌هایشان تشکر کرد و با اشاره به «چالش‌های سخت» پیش رو، قول داد «نور امید درست در مقابل ما قرار دارد.». او مشتاق نگاه کردن به دوران پیش از همه‌گیری بود و بر شانس احیای سریع اقتصادی در سال ۲۰۲۳ تاکید کرد و دلایلی برای افتخار به زندگی در چین در حال رشد تحت حاکمیت حزب ارائه کرد.

پایان انزوای خودخواسته چین خبر خوبی برای مناطقی خواهد بود که به هزینه‌کرد چین وابسته هستند. هتل‌های پوکت (یکی از استان‌های جنوبی تایلند) و مراکز خرید هنگ کنگ به دلیل حبس شدن چینی‌ها در خانه‌هایشان به شدت آسیب دیدند. اکنون مسافران بالقوه به وب‌سایت‌های مسافرتی هجوم آورده‌اند. رزروها در Trip.com در ۲۷ دسامبر ،۲۵۰ درصد نسبت به روز قبل از آن افزایش یافت. اقتصاددانان افزایش تولید ناخالص داخلی هنگ کنگ تا ۸ درصد در طول زمان را برآورد می‌کنند. صادرکنندگان کالاهایی که چین مصرف می‌کند نیز سود خواهند برد. این کشور یک‌پنجم نفت جهان، بیش از نیمی از مس، نیکل و روی تصفیه شده و بیش از سه‌پنجم سنگ آهن جهان را خریداری می‌کند.

متضرران بازگشایی مرزهای چین

در جاهای دیگر دنیا اما ریکاوری چین عوارض جانبی دردناکی خواهد داشت. این موضوع در بسیاری از نقاط جهان، ممکن است نه با رشد بالاتر، بلکه با تورم یا نرخ بهره بالاتر خود را نشان دهد. بانک‌های مرکزی در حال حاضر برای مبارزه با شیطان تورم، نرخ‌ها را با سرعتی هولناک افزایش می‌دهند. اگر بازگشایی چین فشار قیمت‌ها را تا حد ناخوشایندی افزایش دهد، آنها مجبور خواهند شد سیاست‌های پولی را برای مدت طولانی‌تری انقباضی نگه دارند. کشورهایی که واردکننده کامودیتی‌ها هستند (از جمله بیشتر کشورهای غربی)، در معرض بیشترین خطر چنین اختلالی قرار دارند.

بازار نفت را در نظر بگیرید. افزایش تقاضای چین باید بیش از جبران کاهش مصرف در اروپا و آمریکا باشد چرا که اقتصاد این کشورها به نظر وارد رکود شده است. به گفته بانک گلدمن ساکس، بازیابی سریع در چین می تواند به افزایش قیمت هر بشکه نفت خام برنت به ۱۰۰ دلار کمک کند؛ یعنی ۲۵ درصد افزایش در مقایسه با قیمت‌های امروزی (هر چند نسبت به قیمت‌های بالای ثبت شده پس از حمله روسیه به اوکراین پایین‌تر خواهد بود). از این رو افزایش هزینه‌های انرژی مانع دیگری بر سر راه مهار تورم خواهد بود.

زمستان ۲۰۲۳ سخت خواهد بود؟

برای اروپا، بازگشایی چین دلیل دیگری برای عدم رضایت در مورد عرضه گاز در اواخر سال است. سیاست کووید صفر، با سرکوب تقاضای چین برای گاز، پر کردن مخازن ذخیره‌سازی برای اروپا را در سال ۲۰۲۲ کم‌هزینه‌تر کرد. بازیابی قوی در چین اما به معنای رقابت بیشتر برای واردات گاز طبیعی مایع خواهد بود. در ماه دسامبر، آژانس بین‌المللی انرژی درباره سناریویی هشدار داد که در آن زمستان ۲۰۲۳ به موقع آغاز می‌شود و روسیه خطوط انتقال گاز به اروپا را به طور کامل قطع می‌کند. این امر می‌تواند منجر به کمبودهایی به میزان ۷ درصد از مصرف سالانه این قاره شود و آنها را مجبور به اعمال جیره‌بندی کند.

برای خود چین، وضعیت عادی پس از همه‌گیری، یک بازگشت به وضعیت گذشته نخواهد بود. بسیاری از مراکز سرمایه‌گذاری، پس از تماشای دولت در حال اجرای سیاست کووید صفر به شیوه‌ای سخت‌گیرانه و سپس حذف آن بدون آمادگی لازم، اکنون چین را به عنوان یک شرط ‌بندی پرریسک‌تر می‌بینند. شرکت‌های خارجی کمتر مطمئن هستند که عملیات آنها مختل نخواهد شد. بسیاری حاضرند هزینه‌های بیشتری را برای تولید در مناطق دیگر بپردازند. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری ورودی در کارخانه‌های جدید کند می‌شود، در حالی که بر اساس اظهارات برخی اکانت‌ها، تعداد شرکت‌هایی که تجارت خود را به خارج از چین منتقل می‌کنند، افزایش یافته است.

معمولی نه عادی

در حالی که مقامات چینی در تلاش برای ترمیم آسیب‌ها هستند، باید تاریخچه‌ای را به خاطر بسپارند. بازگشایی بزرگ قبلی چین، پس از انزوای سخت سال‌های رهبری مائو، به انفجار رونق منجر شد، زیرا کالاها، مردم، سرمایه‌گذاری‌ها و ایده‌ها در هر دو جهت در سراسر مرزهای این کشور افزایش یافتند. هم چین و هم جهان از چنین جریان‌هایی سود برده‌اند، چیزی که سیاستمداران در پکن و واشنگتن به ندرت به آن اذعان دارند. اگر شانس یار باشد، بازگشایی فعلی چین در نهایت موفق خواهد بود اما برخی از خلق و خوی‌های پارانوئید و بیگانه‌هراسی که حزب کمونیست در سال‌های همه‌گیری ایجاد کرد، مطمئنا باقی خواهند ماند. باید منتظر ماند و دید چین جدید دقیقا تا چه مقدار باز خواهد بود.